ARTYKUŁY   WYBRANE

W artykule o tym samym tytule, drukowanym w październiku, autor stawia pytanie "Czy w tej sytuacji wolno w kraju wyłączyć kilkadziesiąt nadajników ? ". Traktując to jako wywołanie wilka z lasu przedstawiam fakty i główne problemy związane z wyłączeniem nadajników pracujących w paśmie OIRT. Stawiam pytanie czy rozporządzenie Ministra Łączności z dnia 8.10.1997r może anulować koncesje wydane operatorom przez KRRiT? Nie wykluczam że cała operacja likwidacji pasma OIRT, zostanie w ostatniej chwili przesunięta o dwa lata z uwagi na widoczny brak zdecydowania u decydentów. Nie jestem zwolennikiem eksploatacji pasma OIRT ale jego likwidacja w dniu 31.12.1999r. pod względem prawnym pozostawia wiele do życzenia, o czym będzie poniżej.

Chronologia przepisów o zakresach częstotliwości.

W maju 1995r prezydent Rzeczpospolitej Polskiej podpisał w Warszawie Konstytucje i Konwencje Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego, której uzupełnienie stanowił między innymi Regulamin Radiokomunikacyjny.

W styczniu 1997r roku ukazało się Rozporządzenie Ministra Łączności informujące o ustaleniu Tabeli przeznaczeń częstotliwości, stanowiącej polskie tłumaczenie fragmentów Regulaminu Radiokomunikacyjnego. Tabela zawierała częstotliwości systemów CCIR wg. Tabeli Europejskiej, oraz OIRT w Polsce, bez żadnych ograniczeń czasowych dla systemu OIRT.

Ograniczenie czasowe dla pasma OIRT ( 65,75-74MHz ) stosowanego w Polsce, pojawiło się dopiero w znowelizowanym Rozporządzeniu Ministra Łączności z dnia 8 października 1997r, zmieniającym rozporządzenie w sprawie przeznaczeń częstotliwości i zakresów częstotliwości na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej oraz warunków ich wykorzystania. (Dz.U.Nr.128/97r, poz.836). Zmiana ograniczała się do dodania w tabeli krótkiego zdania: "RADIODYFUZJA* Tylko do dnia 31 grudnia 1999r.", zamieszczonego w kolumnie "przeznaczenie w Polsce" w wierszu zawierającym częstotliwości OIRT.

Treść podpisanej przez prezydenta Konstytucji i Konwencji, która już w 1995r sygnalizowała problem, ale bez określonego terminu, podano do ogólnej wiadomości w Dzienniku Ustaw, dopiero w dniu 20 marca 1998 roku.

Zastanówmy się, do kogo adresowane są przepisy o zakresach częstotliwości ?

Każdy z nadawców wykorzystuje przyznaną mu częstotliwość na podstawie koncesji lub decyzji administracyjnej, na ogół z określonym terminem ważności. Częstotliwość tą ustalił organ wydający koncesje lub decyzje, na podstawie oryginalnej tabeli przeznaczeń częstotliwości, znajdującej się w Regulaminie Radiokomunikacyjnym wchodzącym w skład międzynarodowej konwencji, zawartej lub przygotowywanej do podpisu przez stronę polską. Część koncesji została wydana przed ratyfikacją konwencji, część po, a prawie wszystkie koncesje zostały wydane przed datą wprowadzenia ograniczenia, tzn. przed dniem 8 października 1997roku.

Ustalenia konwencji a więc i dane w tabeli są wiążące dla organów wydających koncesje lub decyzje, a nie dla koncesjonariuszy. W rozporządzeniu ustalającym zmiany w tabeli, nie ma wzmianki o obowiązkach koncesjonariuszy, lub utracie ważności ich koncesji.

Z tabeli wynika jedynie, że po upływie 7 dni od daty ogłoszenia rozporządzenia Ministra Łączności, mogą być wydawane przez KRRiT koncesje na pracę w paśmie OIRT z ograniczeniem ważności do dnia 31 grudnia 1999 r.

Klauzule umożliwiające zmiany decyzji lub koncesji.

1.] Pierwsze dokumenty wystawione w 1994r., zezwalające na prace w paśmie OIRT, wydane na podstawie ustawy o radiofonii i telewizji, to bezterminowe decyzje dla Spółki Polskie Radio S.A. wystawione przez Ministra Łączności. Punkt III tych decyzji zawierał treść: "Techniczne warunki mogą być zmienione decyzją Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w przypadku wystąpienia zakłóceń."

2.] W tym samym okresie nadawcom komercyjnym wydawała koncesje KRRiT na okres 7 lat, tzn. z upływem terminu ważności w 2001 roku. Jeden z punktów tych koncesji -na ogół IX- zawierał rozbudowaną klauzulę o treści: "KRRiT może zmienić koncesję w części dotyczącej technicznych warunków rozpowszechniania za pomocą stacji wymienionych w p.VII A lub wystąpienia zakłóceń w użytkowaniu częstotliwości przez inne uprawnione podmioty." Wspomniane koncesje w p.VII A wyszczególniały stacje pracujące tylko w paśmie OIRT.

3.] Koncesje wydawane w latach 1996 - 1997 z terminem wygasania po 7-latach, tj. w 2004 roku, zawierały na ogół w pkt. VIII następującą klauzulę: "KRRiT zastrzega sobie możliwość wyłączenia stacji lub dokonania zmian w zakresie technicznego sposobu rozpowszechniania programu w przypadku wystąpienia zakłóceń."

4.] Nieliczne decyzje wydawane w 1998r, zmieniające koncesje z lat 1994-1997, z powodu przyznania częstotliwości w paśmie CCIR, zawierały klauzulę: "Przy rozpatrywaniu złożonych wniosków uwzględniono ponadto określony na dzień 31 grudnia 1999 roku termin zaprzestania wykorzystywania częstotliwości w zakresie fal ultrakrótkich w paśmie 66-74MHz dla potrzeb rozpowszechniania programów radiofonicznych (rozporządzenie z dnia 8 października 1998 roku Ministra Łączności, Dz.U. Nr 128, poz. 836). W nawiasie podano błędnie rok wydania rozporządzenia, tak jak w oryginalnych decyzjach z tego okresu.

Obserwując ten ciąg zdarzeń, coraz bardziej komplikujących likwidacje pasma OIRT, odnosi się wrażenie że był to wynik działań "niewidzialnej ręki". Czy była to ręka opatrzności, czuwającą nad Radio Maryja, czy też ręka utrwalaczy starego systemu OIRT, odpowiedzieć na to mogą jedynie głęboko wierzący dekomunizatorzy.

Co wynika z przepisów ogólnych ?

Koncesja to specyficzna decyzja która zgodnie z k.p.a. może być zmieniona przy pomocy nowej decyzji od której stronie przysługuje prawo odwołania, a w wypadku jego wniesienia na ogół wykonanie decyzji ulega zawieszeniu. W wypadku uzyskania negatywnej odpowiedzi, decyzję można jeszcze zaskarżyć do NSA, co wydłuża sprawę przynajmniej o kolejne 6 miesięcy. Gdyby Ministerstwo Łączności faktycznie dążyło do wyłączenia nadajników OIRT, to po ogłoszeniu tabeli z ograniczeniem czasowym, tzn. po dniu 8.10.1997r, wszyscy nadawcy otrzymaliby z KRRiT nowe decyzje, a cały 1998 rok upłynąłby pod znakiem odwołań i skarg do NSA. W ten sposób w 1999r sprawa byłaby wyjaśniona. Treść wspomnianych decyzji, to oddzielny problem dla ekspertów.

Znany jest przypadek uchylenia przez NSA decyzji KRRiT usiłującej wprowadzić zmianę w koncesji, o którą nadawca nie występował. Prawdopodobnie z tego względu cytowana klauzula 4.], zawiera takie ostrożne sformułowanie - przypomnienie o istnieniu rozporządzenia Ministra Łączności z dnia 8.10.1997r, a nie z 1998r, w którym nie ma ani słowa o utracie ważności koncesji wystawionych przez KRRiT

Prognoza zdarzeń.

Brak szerszej akcji kompetentnych czynników wyjaśniających ten problem od strony prawnej, nadawcom, odbiorcom i handlowcom nadal sprzedającym odbiorniki z pasmem OIRT, pozwala przypuszczać że odpowiedzialni za to, zdając sobie sprawę z sytuacji, mają nadzieję że wszystko się jakoś ułoży i większość stacji OIRT zamilknie w wieczór sylwestrowy.

Można spodziewać się że nadajniki publiczne, mające największą moc i działające na podstawie bezterminowych zezwoleń Ministra Łączności a obsługiwane przez TP S.A. zostaną wyłączone. Są jednakże redakcje programowe którym to będzie bardzo nie na rękę i ich reakcje są nieprzewidywalne.

Wśród pozostałych nadawców mogą znaleźć się legaliści twierdzący że, zapłacili za koncesję i czekają na jej indywidualną zmianę w celu złożenia odwołania z żądaniem rekompensaty za utracone sumy z tytułu np. niezrealizowanych umów za emisje reklam. Postawy roszczeniowe i odszkodowania to temat cieszący się ostatnio dużym zrozumieniem wśród członków naszego rządu. W najgorszej sytuacji są radia nie nadające reklam i stąd moje zrozumienie dla ich przedwczesnych głośnych protestów.

Wszystkich zainteresowanych wiadomościami z ostatniej chwili zapraszam do odwiedzania mojej witryny "Telekomunikacja i prawo", adres http://www.logonet.com.pl/~telex , gdzie będę prowadził ewidencje "niepokornych stacji" oraz w dziale "Listy o telekomunikacji" zamieszczał odpowiedzi na poruszane problemy, a także wystawiał "recepty" pomagające w innych kłopotach wynikłych z stosowania starego, a później nowego prawa telekomunikacyjnego.

Podsumowanie.

Opisana sytuacja stanowi dobry przykład do jakich sytuacji może dojść w wypadku gdy jest zbyt wiele urzędów zajmujących się sprawami telekomunikacji, a ich wzajemne relacje i zakres odpowiedzialności nie jest wyraziście nakreślony.

Każdy projekt nowego prawa, lub tylko przepis, powinien być opiniowany na podstawie badań symulujących różne zdarzenia i zachowania podmiotów starających się te prawo ominąć. Takich badań w Polsce raczej się nie prowadzi i dlatego życie sprawia rządzącym i nam wszystkim bolesne niespodzianki.

Mam wrażenie że jedynym rozwiązaniem redukującym do minimum problemy wynikające z niejasno określanych kompetencji, będących słabością naszej legislacji, jest powołanie wzorem krajów skandynawskich jednego urzędu zajmującego się sprawami telekomunikacji. Taki projekt jest rozpatrywany w Sejmie, ale ma on wielu przeciwników gdyż burzy od lat ustalony porządek i struktury z minionej epoki.

Oponentom bliższe są wzory brytyjskich dwóch urzędów. Tu pozwalam sobie przypomnieć całą literaturę o brytyjskiej biurokracji, stworzoną przez Parkinsona, a zwłaszcza opis Admiralicji Brytyjskiej w której ilość urzędników rosła w czasie gdy kurczyły się zamorskie terytoria i flota malała. Nie bez znaczenia jest też nasza mizeria finansowa, aczkolwiek spotkałem się z lansowaną teorią że dwa urzędy będą tańsze niż jeden.

A tak wracając do wzorów brytyjskich, to tamtejszy PAR jest Agencją Wykonawczą Departamentu Handlu i Przemysłu, realizującą politykę właściwego użytkowania widma już na poziomie dystrybucji wyrobów elektronicznych. Jest to działanie bardzo skuteczne i dające dochód w przeciwieństwie do aktualnych metod działania naszego PAR, zwalczającego skutki na koszt podatników, a nie przyczyny na koszt sprzedawcy lub producenta, jak to ma miejsce w Anglii.

Reasumując stawiam diagnozę. Złe prawo jest przyczyną niepowodzeń naszych wszystkich reform. Prawda ta musiała już zacząć docierać do członków naszego rządu, gdyż Sejm niedawno rozpatrywał rządowy projekt nowelizacji sześćdziesięciu ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej.

Wymieniona w artykule Polska Norma PN-T-84712 obowiązywała do dn. 5.XI.1999r, obecnie jest normą zalecaną. W związku z otrzymanymi pytaniami i uwagami na temat wartości zysku przykładowych systemów antenowych wyjaśniam. Przyjęte w artykule założenie, że zysk systemu jest równy zyskowi pojedyńczego dipola jest uproszczeniem zbliżonym do rzeczywistości przy mocowaniu dipoli w odległości 60cm od masztu. Jest to minimalna odległość po przekroczeniu której zaczynają się problemy z dopasowaniem fidera do anten. W wypadku wydłużenia ramienia mocującego dipol, zysk systemu spada. Dokładne wartości zysku uwzględniające średnicę masztu i długość ramienia mocującego dipol można obliczyć przy pomocy programów komputerowych. W Internecie pod adresem:
http://members.xoom.com/orionmicro/n4w95/n95page.html
znajdują się programy do obliczania systemów antenowych, z wersją demo w cenach:
NEC4WIN95 - US $60    oraz    NEC4WIN - US $30
Instytut Łączności używa programów profesjonalnych z seri : Expert MININEC
for Windows - US $100, Professional - US $390, Broadcast Professional - US $790
więcej informacji o nich należy szukać pod adresem:
http://www.emsci.com/index.htm
Profesjonalne systemy antenowe wykonuje odział Instytutu Łączności w Pułtusku, szczegóły pod adresem: http://smerek.itl.waw.pl/pl/Pultusk
Autor prosi znawców tematu o podanie adresów internetowych z informacjami mogącymi stanowić uzupełnienie zebranych wiadomości.

TVkablowa

KRZYSZTOF GAJEWSKI e-mail: kryga@by.onet.pl